مطالعه آسیب‌شناسی بافتی کبد ماهی بیاح (Liza abu) و شوریده (Otolithes ruber) خلیج فارس

چکیده خلیج فارس از اکوسیستم‌های دریایی با ارزش می‌باشد. ورود فاضلابهای صنعتی به‌ویژه از صنایع پتروشیمی واقع در خط ساحلی خلیج فارس، منجر به آلودگی گسترده آبزیان منطقه شده است. لذا، مطالعه حاضر با هدف بررسی تغییرات ساختار بافتی کبد در ماهیان شوریده و بیاح جمع‌آوری شده از خور موسی، واقع در شمال غربی خلیج فارس، جهت ارزیابی احتمال تأثیر آلاینده‌های منطقه بر این ماهیان، صورت گرفت. در این مطالعه 50 قطعه ماهی از پنج ایستگاه در خور موسی شامل پتروشیمی، غنام، زنگی، دورق و پاتیل جمع‌آوری شدند. همچنین، 10 قطعه از هر یک از گونه‌ها، از خور سجافی به­عنوان ایستگاه شاهد جهت مقایسه با ایستگاه‌های مورد مطالعه جمع‌آوری شد. پس از اخذ نمونه از بافت کبد، نمونه‌ها در فرمالین 15 درصد تثبیت و بر اساس روش‌های مرسوم بافت‌شناسی کلاسیک مورد مطالعه قرار گرفت. دژنره شدن سیتوپلاسم، واکوئولاسیون هسته، رسوب هموسیدرین و سلول‌های خونی تخریب شده از تغییرات بافتی مشاهده شده بود. میزان درجه تغییرات بافتی به‌دست آمده در ایستگاه‌های پتروشیمی و پاتیل در هر دو گونه ماهی به‌طور معنی‌داری به ترتیب بالاتر و پایین‌تر از سایر ایستگاه‌ها بود. در هر دو گونه ماهی بیاح و شوریده تغییرات بافتی مشاهده شده در کبد، با میزان آلودگی ایستگاه‌ها رابطه داشت. در کل به‌نظر می‌رسد کبد شاخص مناسبی جهت ارزیابی آلودگی منطقه می‌باشد.